Światowy Dzień Zdrowia 7 kwietnia 2016r. poświęcony jest tematowi cukrzycy.
CO TO JEST CUKRZYCA?
Cukrzyca jest to przewlekła choroba, w której trzustka nie produkuje wystarczającej ilości insuliny lub produkowana insulina nie jest prawidłowo wykorzystywana przez komórki ciała człowieka. Człowiek w swojej codziennej aktywności psychicznej i fizycznej potrzebuje energii. Aby poszczególne komórki mogły zużytkować glukozę jako materiał energetyczny, musi być obecna we krwi insulina.

OBJAWY
• zmęczenie,
• osłabienie,
• wielomocz,
• zwiększone pragnienie,
• nadmierny apetyt,
• chudnięcie,
• u osób starszych może mieć przebieg łagodny, utajony, bez charakterystycznych objawów – nie boli.
KLASYFIKACJA CUKRZYCY
CUKRZYCA TYPU 1
Cukrzyca typu 1 ujawnia się zwykle u dzieci i ludzi młodych. W tym typie cukrzycy trzustka nie produkuje insuliny – hormonu niezbędnego do przemiany glukozy. Nie są jeszcze dokładnie znane czynniki doprowadzające do uszkodzenia trzustki. Choroba zwykle rozpoczyna się nagle, występują takie objawy jak: zwiększone pragnienie, częste i obfite oddawanie moczu, senność, osłabienie, chudnięcie, pogorszenie ostrości wzroku, nawracające zakażenia skóry. Przy silnie wyrażonych objawach konieczna jest hospitalizacja i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia insuliną.
CUKRZYCA TYPU 2
Cukrzyca typu 2 jest najczęstszą postacią tej choroby. Zwykle ujawnia się w wieku dojrzałym, a częstość jej występowania wzrasta z wiekiem. Choroba rozwija się z powodu nadmiernego spożycia wysokokalorycznych posiłków przy niewielkiej aktywności fizycznej. Cukrzycy typu 2 zazwyczaj towarzyszy otyłość, nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz choroba niedokrwienna serca. Znacznie rzadziej występuje u osób szczupłych. Cukrzyca typu 2 przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo i dlatego przez długi czas dana osoba nie jest świadoma swojej choroby. Leczenie rozpoczyna się zazwyczaj od diety, redukcji masy ciała. Wskazany jest umiarkowany wysiłek fizyczny. W terapii cukrzycy typu 2 stosuje się leki doustne obniżające poziom cukru. W niektórych przypadkach, gdy nie osiąga się dobrej kontroli glikemii, konieczne jest zastosowanie insuliny.
PRAWIDŁOWE WARTOŚCI GLIKEMII (poziomu cukru we krwi)
Prawidłowy poziom cukru na czczo w osoczu krwi żylnej wynosi 60-99mg/dl.
STAN PRZEDCUKRZYCOWY
Stan przedcukrzycowy rozpoznaje się wtedy, gdy wartości poziomu cukru we krwi  na czczo są podwyższone, ale nie wyższe lub równe 126mg/dl, czyli nie spełniają kryterium rozpoznania cukrzycy. JAK ROZPOZNAĆ CUKRZYCĘ?
Cukrzycę rozpoznaje się gdy: - stężenie glukozy na czczo jest większe lub równe 126mg/dl (w dwukrotnym badaniu). Konieczne jest oznaczenie poziomu cukru w krwi żylnej, a nie za pomocą gleukometru. Stężenie glukozy we krwi w 120min po doustnym obciążeniu 75g glukozy jest większe lub równe 200mg/dl; - stężenie glukozy we krwi w przygodnym badaniu jest większe lub równe 200mg/dl oraz występują objawy cukrzycy, takie jak: wzmożone pragnienie, zwiększone oddawanie moczu, zmniejszenie masy ciała. Badanie w kierunku cukrzycy, czyli oznaczenie poziomu cukru we krwi na czczo, powinno wykonywać się co 3 lata u osób w wieku powyżej 45. roku życia.
LECZENIE
• modyfikacja stylu życia,
• wdrożenie zasad zdrowego odżywiania,
• leczniczy wysiłek fizyczny,
• samokontrola,
• systematyczna kontrola lekarska,
• farmakoterapia (leki doustne lub insulina).
POWIKŁANIA CUKRZYCY
Utrzymujący się przez długi czas wysoki poziom cukru jest przyczyną uszkodzenia małych naczyń krwionośnych i dużych tętnic. Doprowadza to do zaburzenia ukrwienia i uszkodzenia wielu narządów. Konsekwencją tego procesu są przewlekłe powikłania cukrzycy:
- retinopatia cukrzycowa – jest to uszkodzenie narządu wzroku związane ze zmianami w siatkówce, prowadzi to do upośledzenia widzenia
- nefropatia cukrzycowa – polega na uszkodzeniu nerek, a dokładnie kłębuszków nerkowych odpowiedzialnych za filtrowanie krwi i usuwanie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. Ten proces, trwający kilkanaście lub kilkadziesiąt lat, prowadzi stopniowo do niewydolności nerek.
- neuropatia cukrzycowa – jest to uszkodzenie nerwów w przebiegu cukrzycy. Najczęściej jest to polineuropatia obwodowa, która objawia się uczuciem palenia i pieczenia stóp i dłoni, głównie nocą.
Cukrzyca przyśpiesza powstawanie zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, doprowadzając do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, choroby niedokrwiennej kończyn dolnych, udaru mózgu.
Celem leczenia chorych na cukrzycę jest zapobieganie powikłaniom i zapewnienie poprawy jakości życia. Aby to osiągnąć, należy dążyć do wyrównania glikemii, skutecznie leczyć nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe, które zwykle towarzyszą cukrzycy. Konieczna jest również edukacja pacjenta w zakresie samokontroli, odżywiania i aktywności fizycznej. Chorzy leczeni insuliną muszą opanować zasady podawania insuliny i obsługi wstrzykiwacza.

Hanna Sokołowska

PREZENTACJA MULTIMEDIALNA